Πρώτη τού Χρόνου

Πήρα απουσία από τό ιστολόγιο τήν προηγούμενη εβδομάδα, πού ήταν καί η τελευταία τού Περσικού έτους 1391. Ο καινούργιος χρόνος άρχισε τήν Τετάρτη 20 Μαρτίου στίς 14:31 και 47 δευτερόλεπτα ακριβώς, τήν στιγμή πού ο ήλιος μπαίνει στό εαρινό ηλιοστάσιο καί αρχίζει η άνοιξη.
Ως συνήθως, είχα αφήσει όλη τή φασίνα καί γενικά τήν τακτοποίηση ως τήν τελευταία στιγμή (ελπίζοντας πώς οι υπόλοιποι θά κάνουν τίς δουλειές, όπως καί έγινε τελικά), καί έτσι οι τελευταίες μέρες τού χρόνου έγιναν μαραθώνιος από τρίψίμο, πλύσιμο, σιδέρώμα, ξεσκόνισμα καί μύριες άλλες δουλειές πού έπρεπε νά είχαν γίνει πολύ νωρίτερα.
Η Περσική πρωτοχρονιά (Νορούζ) είναι η μεγαλύτερη γιορτή τού χρόνου γιά όλους τούς Ιρανούς, αλλά καί γιά άλλα γειτονικά έθνη. Τήν πρώτη μέρα τού χρόνου τά νεώτερα μέλη τής οικογένειας επισκέπτονται τούς μεγαλύτερους, αρχίζοντας από τούς γονείς, γιαγιάδες καί παπούδες, θείες καί θείους. Κατά τό έθιμο, οι μεγαλύτεροι δίνουν σέ παιδιά καί νεόνυμφους σάν δώρο (eidi) ένα από τά καινούργια κολλαριστά χαρτονομίσματα πού έχουν φυλαγμένα ανάμεσα στίς σελίδες τού Κορανίου. Είναι συνήθως ένα μικρό ποσό με μόνο συμβολική σημασία.
Τις επόμενες δώδεκα μέρες οι Ιρανοί ανταλλάζουν επισκέψεις μέ συγγενείς καί φίλους πού μπορεί νά μήν έχουν ξαναδεί από τήν προηγούμενη πρωτοχρονιά, καί εκεί ακριβώς βρίσκεται η σημασία τού εθίμου. Αν η καθημερινή ζωή δέν μάς επιτρέπει νά βλεπόμαστε πιό συχνά, τουλάχιστον ας ξεκινήσουμε τόν καινούργιο χρόνο χμαζί μέ τήν οικογένεια. Οι επισκέψεις συνεχίζουν μέχρι καί τήν δωδέκατη μέρα, οπότε και οι μεγαλύτεροι επισκέπτονται τά σπίτια τών νεώτερων.
Τά συνηθισμένα κεράσματα σ΄αυτές τίς επισκέψεις είναι το τσάι (πού βρίσκεται παντού), φρέσκα φρούτα, μεγάλη ποκιλία από παραδοσιακά γλυκά σάν τά δικά μας πτί φούρ, σοκολατάκια καί μείγμα ξηρών καρπών (φιστίκια, αμύγδαλα, κασιούς καί άλλα). Χρειάζεται λοιπόν κανείς ή γερό στομάχι, ή μεγάλη αντοχή (Οχι, ευχαριστώ, όχι άλλο!).
(Οι τελευταίες τρείς παράγραφοι είναι μεταφρασμένες καί προσαρμοσμένες από τό βιβλίο μου Among the Iranians: A Guide to Iran’s Culture and Customs, Intercultural Press, Boston, Mass. 2010)

Προσευχή

Πρίν μερικές μέρες έλαβα ένα μήνυμα από μιά φοιτήτρια πού δίδασκα τό προηγούμενο εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο Ulum Hadith. Ανάμεσα στίς τριάντα-μία φοιτήτριες, ήταν μιά απ΄αυτές πού είτε κουβέντιαζαν συνέχεια ή ονειροπολούσαν, καί αυτή ειδικά πότε πότε χαμογελούσε σάν άτακτο παιδί.

Ηταν στήν Mashhad, όπου είναι θαμμένος ο όγδοος Ιμάμης τών Σιιτών, και αγαπητός προορισμός γιά προσκύνημα γιά τούς Πέρσες. Τό μήνυμα έλεγε, “Στέκομαι μπροστά στό μαυσωλείο τού Ιμάμ Ρεζά (ειρήνη είη αυτώ), καί προσεύχομαι γιά σάς. ”

Αλλη μιά συγκινητική χειρονομία απ΄αυτές πού μού θυμίζουν γιατί έγινα δασκάλα. Τό πιό ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η φοιτήτρια ήταν μιά από τίς εννιά πού δέν πέρασαν τό μάθημα.

Παιδική Χαρά

Δέν είναι η πρώτη φορά πού γράφω σχετικά με τίς εμπειρίες πού έχω στον δρόμο πρός τό Shahrerey, η όταν είμαι εκεί. Συνήθως κάθομαι στο πίσω κάθισμα τού ταξί καί χαζεύω τα στιγμιότυπα από τήν ζωή στήν πόλη. Τήν προηγούμενη εβδομάδα, μόλις βγήκα από τό ταξί μπροστά στο μαυσωλείο του Hazrat Abd ol-Azim, βγήκε από ένα μίνιμπας μιά ομάδα από εννιάχρονα κοριτσάκια, ντυμένα όλα με ίδια ολόασπρα τσαντόρ στολισμένα με ρόζ λουλούδια. Προφανώς η επίσκεψη στο μαυσωλείο θα ήταν μέρος από τον εορτασμό τής θρησκευτικής τους ενηλικίωσης (jashn-e taklif), κάτι σάν τήν Πρώτη Κοινωνία τών Καθολικών. Τα κοριτσάκια φωνάζανε καί γελούσανε, στριφογυρίζοντας γύρω-γύρω σάν γατάκια, μέχρι που η αυστηρή φωνή τής δασκάλας τους τά έβαλε σε τάξη.

Τήν ίδια μέρα όπως επέστρεφα στόν σταθμό του μετρό, τό ταξί σταμάτησε μπρός σε ένα μανάβικο. Δυό-τρείς πελάτες μέ τήν πλάτη τους πρός εμένα έκαναν τα ψώνια τους, ενώ δύο αγόρια λίγο παραπέρα κρατούσαν δύο ξύλινα ραβδιά και έπαιζαν με ένα σάπιο μήλο σάν να ήταν μπάλα. Τα πρόσωπά τους έλαμπαν από παιδική χαρά γιά τήν προσπάθεια, γιά το συναρπαστικό παιχνίδι, γιατί άλλαζαν τόν κόσμο γύρω τους μέ ότι έβρισκαν πρόχειρο.

Το χαμόγελό τους με ταξίδεψε πίσω σέ ένα καλοκαίρι στήν Κάσο, όταν ο ξάδελφός μου ο Μανώλης έφτιαξε μικρές καρέκλες και τραπεζάκια από τα μεταλλικά καπάκια τών μπουκαλιών τής Κόκα Κόλας. Τα ίσιωσε μέ μιά μακρόστενη πέτρα καί ακόμα δέν ξερω πώς κατάφερε να κάνει τά κομμάτια να κολλήσουν τό ένα μέ τ΄άλλο. Οταν τελείωσε, έσκασε ένα χαμόγελο, τόσο ζεστό σάν τόν ήλιο όταν ξεπροβάλλει πίσω από τα σύννεφα.