Πρώτη τού Χρόνου

Πήρα απουσία από τό ιστολόγιο τήν προηγούμενη εβδομάδα, πού ήταν καί η τελευταία τού Περσικού έτους 1391. Ο καινούργιος χρόνος άρχισε τήν Τετάρτη 20 Μαρτίου στίς 14:31 και 47 δευτερόλεπτα ακριβώς, τήν στιγμή πού ο ήλιος μπαίνει στό εαρινό ηλιοστάσιο καί αρχίζει η άνοιξη.
Ως συνήθως, είχα αφήσει όλη τή φασίνα καί γενικά τήν τακτοποίηση ως τήν τελευταία στιγμή (ελπίζοντας πώς οι υπόλοιποι θά κάνουν τίς δουλειές, όπως καί έγινε τελικά), καί έτσι οι τελευταίες μέρες τού χρόνου έγιναν μαραθώνιος από τρίψίμο, πλύσιμο, σιδέρώμα, ξεσκόνισμα καί μύριες άλλες δουλειές πού έπρεπε νά είχαν γίνει πολύ νωρίτερα.
Η Περσική πρωτοχρονιά (Νορούζ) είναι η μεγαλύτερη γιορτή τού χρόνου γιά όλους τούς Ιρανούς, αλλά καί γιά άλλα γειτονικά έθνη. Τήν πρώτη μέρα τού χρόνου τά νεώτερα μέλη τής οικογένειας επισκέπτονται τούς μεγαλύτερους, αρχίζοντας από τούς γονείς, γιαγιάδες καί παπούδες, θείες καί θείους. Κατά τό έθιμο, οι μεγαλύτεροι δίνουν σέ παιδιά καί νεόνυμφους σάν δώρο (eidi) ένα από τά καινούργια κολλαριστά χαρτονομίσματα πού έχουν φυλαγμένα ανάμεσα στίς σελίδες τού Κορανίου. Είναι συνήθως ένα μικρό ποσό με μόνο συμβολική σημασία.
Τις επόμενες δώδεκα μέρες οι Ιρανοί ανταλλάζουν επισκέψεις μέ συγγενείς καί φίλους πού μπορεί νά μήν έχουν ξαναδεί από τήν προηγούμενη πρωτοχρονιά, καί εκεί ακριβώς βρίσκεται η σημασία τού εθίμου. Αν η καθημερινή ζωή δέν μάς επιτρέπει νά βλεπόμαστε πιό συχνά, τουλάχιστον ας ξεκινήσουμε τόν καινούργιο χρόνο χμαζί μέ τήν οικογένεια. Οι επισκέψεις συνεχίζουν μέχρι καί τήν δωδέκατη μέρα, οπότε και οι μεγαλύτεροι επισκέπτονται τά σπίτια τών νεώτερων.
Τά συνηθισμένα κεράσματα σ΄αυτές τίς επισκέψεις είναι το τσάι (πού βρίσκεται παντού), φρέσκα φρούτα, μεγάλη ποκιλία από παραδοσιακά γλυκά σάν τά δικά μας πτί φούρ, σοκολατάκια καί μείγμα ξηρών καρπών (φιστίκια, αμύγδαλα, κασιούς καί άλλα). Χρειάζεται λοιπόν κανείς ή γερό στομάχι, ή μεγάλη αντοχή (Οχι, ευχαριστώ, όχι άλλο!).
(Οι τελευταίες τρείς παράγραφοι είναι μεταφρασμένες καί προσαρμοσμένες από τό βιβλίο μου Among the Iranians: A Guide to Iran’s Culture and Customs, Intercultural Press, Boston, Mass. 2010)